Vroeg of laat krijgt bijna iedereen een keer te maken met een overlijden in de directe lijn. Naast de emotionele verwerking komt in de eerste periode ook een heel aantal zakelijke punten jouw kant op. Zo moeten er al vrij snel beslissingen worden genomen, die van invloed kunnen zijn op de latere afwikkeling van de nalatenschap en waar op het moment zelf vaak niet of niet voldoende bij stil wordt gestaan. Van belang is om zo snel mogelijk te achterhalen of de overledene een testament heeft opgemaakt. Dit omdat de laatste wensen van de overledene hierin zijn opgenomen en bepaald is aan wie hij of zij bepaalde bezittingen nalaat, maar bijvoorbeeld ook of de overledene iemand heeft aangewezen de nalatenschap af te wikkelen. Via het Centraal testamentenregister kan hier achter worden gekomen.
Heb je gehoord dat je erfgenaam bent, dan kan je kiezen hoe je de erfenis aanvaardt. Deze keuze maakt iedere erfgenaam voor zich en kan dus ook per erfgenaam verschillen.
Een erfgenaam kan kiezen tussen zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen
Als je een nalatenschap zuiver aanvaardt, erf je, samen met mogelijke andere erfgenamen, niet alleen de bezittingen, maar ook schulden van de overledene en ben je gezamenlijk verantwoordelijk voor de afwikkeling van de nalatenschap. Daarom is het van belang om, voordat je een erfenis aanvaardt, een overzicht te krijgen van de bezittingen en schulden die de overledene heeft nagelaten. De keuze die je maakt, is namelijk in beginsel definitief.
Wanneer het vermoeden bestaat dat een erfenis voornamelijk uit schulden zal bestaan en dat het saldo van de bezittingen en schulden negatief is, dan is het verstandig om de nalatenschap beneficiair te aanvaarden. In het erfgenaamschap verandert niets, maar je kunt niet persoonlijk worden aangesproken op schulden van de nalatenschap. Het beneficiair aanvaarden van de nalatenschap heeft wel gevolgen voor de afwikkeling. De nalatenschap moet namelijk in dergelijk geval vereffend worden en bij een vereffening komen bijzondere regels kijken en dit brengt extra werk met zich.
Een laatste keuze is het verwerpen van de nalatenschap. Verwerpen betekent dat je niets uit de nalatenschap ontvangt, ook geen persoonlijke goederen. Een gevolg van verwerping kan zijn dat in uw plaats uw kinderen erfgenaam worden. Het is van belang na te gaan of dit aan de orde is, zodat ook met dat gevolg in de afweging rekening kan worden gehouden. Ook kinderen dienen zelfstandig te verwerpen.
Voordat gestart wordt met de afwikkeling van de nalatenschap is het van belang een keuze te maken of in ieder geval daarover na te denken. Als je nog niet zeker weet of je zuiver wil aanvaarden, is het oppassen. Bepaalde handelingen worden gezien als een daad van aanvaarding en daarmee als een keuze. Dit zijn bijvoorbeeld het meenemen van waardevolle (persoonlijke) spullen van de overledene, het betalen van een schuldeiser, of het opnemen van geld van de bankrekening van de overledene. Als de nalatenschap negatief blijkt, kan het dus zo zijn dat door een daad van aanvaarding de schulden uit eigen zak betaald moeten worden. Het is daarom van belang voorzichtig te zijn in het verrichten van handelingen voordat een keuze is gemaakt omtrent aanvaarding.
Als duidelijk is wie de erfgenamen zijn en op welke wijze zij de nalatenschap hebben aanvaard, kan de notaris een verklaring van erfrecht opstellen. Daarin staat vermeld wie overleden is en wie de erfgenamen zijn. Ook staat vermeld of er een executeur is, of er een vereffenaar is en welke bevoegdheden zij hebben in het kader van de afwikkeling van de nalatenschap. Het kan ook zijn dat de erfgenamen gezamenlijk moeten afwikkelen. Is dat laatste het geval, dan is van belang te onthouden dat alleen in gezamenlijkheid beslissingen kunnen worden genomen over bijvoorbeeld de verkoop van goederen en verdeling van zaken. Dat kan soms strubbelingen opleveren of vertragend werken, als een van de erfgenamen niet (direct) meewerkt. In die gevallen kan het uit praktisch oogpunt raadzaam zijn een van de erfgenamen een boedelvolmacht te geven.
De nalatenschap wordt verdeeld onder de erfgenamen, ofwel volgens testament, ofwel volgens de wet en kan alleen plaatsvinden als de erfgenamen het met elkaar eens zijn. Hier geldt unanimiteit. Als een van de erfgenamen niet wil meewerken aan de (voorgestelde) verdeling of de erfgenamen er onderling niet uitkomen, zal in veel gevallen de rechter uitkomst moeten bieden door de verdeling vast te stellen.
Indien u vragen heeft over de wijze van aanvaarden, de afwikkeling of verdeling neemt u dan vrijblijvend contact op met een van onze erfrecht advocaten.
auteur:
Dineke Buysrogge
038 4280090
dpmbuysrogge@benthemgratama.nl