Als ondernemer wil je soms niet dat een overeenkomst kwalificeert als arbeidsovereenkomst. Bijvoorbeeld omdat je dat zo hebt afgesproken. Denk hierbij aan ZZP’ers of stagiair(e)s. Er geldt dan in veel gevallen een ander (hoger of juist lager) uurtarief en er wordt vaak geen pensioen afgedragen. Soms is echter, ondanks de bedoeling van partijen, toch sprake van een arbeidsovereenkomst of je dat nou wilt of niet.
Alweer anderhalf jaar geleden heeft de Hoge Raad een uitspraak gedaan waarbij de verwachting was dat deze uitspraak voor veel verandering in de jurisprudentie zou zorgen.
De Hoge Raad oordeelde in de uitspraak X/Amsterdam dat de bedoeling van partijen géén rol speelt. Dit, in tegenstelling tot de vaste jurisprudentie tot november 2020. Het is na voornoemde uitspraak niet (langer) van belang of partijen bedoeld hebben een arbeidsovereenkomst te sluiten.
Van een arbeidsovereenkomst is sprake als aan de criteria van artikel 7:610 BW wordt voldaan. Er moet arbeid worden verricht, er moet loon worden betaald en er moet sprake zijn van een gezagsverhouding.
De kwalificatie van een overeenkomst moet worden onderscheiden van de – daaraan voorafgaande – vraag welke rechten en verplichtingen partijen zijn overeengekomen. Die vraag dient te worden beantwoord aan de hand van de Haviltexmaatstaf. Hierbij spelen de partijbedoelingen juist wél een rol. Nadat de rechter met behulp van de Haviltexmaatstaf de overeengekomen rechten en verplichtingen heeft vastgesteld (uitleg), kan hij beoordelen of die overeenkomst de kenmerken heeft van een arbeidsovereenkomst (kwalificatie).
Kortom, ook al hebben partijen niet de bedoeling een arbeidsovereenkomst te sluiten, maar wijzen de feiten en omstandigheden wel op een arbeidsovereenkomst, dan is het dus formeel een arbeidsovereenkomst.
Het voorgaande over de arbeidsovereenkomst kan ook gelden indien partijen een stageovereenkomst (wensen te) sluiten. De rechtbank Den Haag publiceerde begin mei twee uitspraken waarbij in het ene geval wel sprake was van een arbeidsovereenkomst en in het andere geval niet.
Een stageovereenkomst vertoont de kenmerken van een arbeidsovereenkomst, bijvoorbeeld omdat de noodzakelijke ervaring moet worden opgedaan door in het kader van de opleiding arbeid te verrichten die vergelijkbaar is met de arbeid van een ‘gewone werknemer’. Als er dan arbeid wordt verricht onder begeleiding, kan er sprake zijn van een gezagsverhouding. Wanneer er ook nog eens een stagevergoeding wordt betaald welke gezien wordt als loon, kan er sprake zijn van een arbeidsovereenkomst naast de stage overeenkomst. Het komt erop aan of het verrichten van de werkzaamheden in overwegende mate in het belang van de opleiding is, of dat het primaire doel van de arbeidsprestatie verschuift naar een (actievere) bijdrage aan de verwezenlijking van het primaire doel van de onderneming.
Bij de eerste uitspraak van de kantonrechter Den Haag was dit laatste aan de orde. De werkneemster van de tandartspraktijk in kwestie was zelfstandig aan het werk met baliewerkzaamheden, bestellingen, afspraken maken, openen en sluiten en schoonmaakwerkzaamheden. Zij diende bovendien als vervanging van afwezige assistenten. Aangezien de dame in kwestie na verloop van tijd haar opleiding bovendien afgerond had, kwalificeerde de arbeid die zij verrichte als reële arbeid en oordeelde de kantonrechter dat sprake was van een arbeidsovereenkomst in de zin van artikel 7:610 BW. Dat boven de overeenkomst ‘stage-overeenkomst’ staat vermeld maakte dit niet anders. De tandartspraktijk moest zo’n € 6.000,- aan vergoedingen deze werkneemster betalen en over drie jaar dienstverband de wettelijke premies afdragen. Een dure ‘stagiaire’ dus.
In een andere uitspraak van de rechtbank Den Haag oordeelde de kantonrechter dat géén sprake was van een arbeidsovereenkomst. Daar deed de stagiair, een student Bestuurskunde, ervaring op bij de Stichting Politiek werk en ondersteuning VVD waarvoor hij studiepunten kreeg en een vergoeding van € 350,- netto per maand ontving. De werkzaamheden waren in dit geval gericht op uitbreiding van de kennis en ervaring van de stagiair door in het kader van de opleiding arbeid te verrichten die vergelijkbaar was met de arbeid van een gewone werknemer.
Wil je als ondernemer voorkomen dat een stage-overeenkomst kwalificeert als arbeidsovereenkomst?
Let er dan op dat de werkzaamheden primair gericht zijn op het uitbreiden van kennis en ervaring in het kader van de opleiding die de stagiair volgt. Voorkom dat de werkzaamheden te veel bijdragen aan de verwezenlijking van het primaire doel van je onderneming.
Let er dus op dat de rechten en verplichtingen behorende bij de overeenkomst en de feitelijke invulling daarvan, aansluiten bij de wens om al dan niet een arbeidsovereenkomst te sluiten.
Wilt u hier meer over weten, of heeft u andere vragen? Neem gerust contact op met onze sectie arbeidsrecht.
auteur:
Kim Dijks-Bouwknegt
kdijks@benthemgratama.nl
+31 (0)6 220 741 40