“Met een vriend van vroeger ben ik een bedrijf begonnen in de projectontwikkeling. Wij zijn beiden bestuurder van die B.V. Nou ben ik erachter gekomen dat hij in z’n eentje een andere vennootschap heeft opgericht en daarmee vrijwel identieke projecten ontwikkelt. Nota bene op hetzelfde bedrijventerrein en in samenwerking met dezelfde aannemer en installateur. Kan ik hem dit verbieden en van hem eisen dat hij de winst op dat project afdraagt aan het bedrijf dat wij samen hebben?”
Een bestuurder moet altijd de belangen van de vennootschap in het oog houden. Dat betekent dat een bestuurder die een zakelijke kans ontdekt, die kans niet zomaar voor zichzelf mag benutten. Een bestuurder die de vennootschap deze zakelijke kans onthoudt (een zogenoemde corporate opportunity), kan aansprakelijk zijn en daardoor verplicht zijn schade (veelal de misgelopen winst) te vergoeden. Het handelen van de medebestuurder in het voorbeeld hierboven is dus niet toelaatbaar. Deze bestuurder zal daarom de winst van deze zakelijke kans moeten afdragen aan de gezamenlijke vennootschap.
Onder het juridische begrip corporate opportunity wordt verstaan een mogelijkheid die zich voor de vennootschap voordoet om een transactie aan te gaan of een zakelijke activiteit te ontplooien die:
I. past binnen het kader van de bedrijfsvoering van die vennootschap; en
II. waarvan duidelijk is dat de vennootschap daar een redelijk belang bij heeft of zou kunnen hebben.
Er zijn tenminste twee situaties te onderscheiden waarin het een bestuurder van de vennootschap niet is toegestaan een kans aan te wenden om zichzelf te bevoordelen.
1. Aangeboden in kader van bestuurstaken
De eerste situatie is dat de kans aan de bestuurder is aangeboden in het kader van de uitoefening van zijn bestuurstaken van die vennootschap.
Een voorbeeld: de bestuurder van bouwbedrijf X heeft zelf op enig moment bouwbedrijf Y opgericht. Een derde benadert bouwbedrijf X voor het uitbrengen van een offerte voor de bouw van een kantoorpand. Vervolgens sluit de bestuurder met die derde een overeenkomst voor de bouw van dat kantoorpand, maar in plaats van dat hij die overeenkomst aangaat als bestuurder van bouwbedrijf X, sluit hij die overeenkomst in naam van bouwbedrijf Y. Een ander voorbeeld is dat bouwbedrijf X een project uitvoert en de bestuurder vervolgens op naam van bouwbedrijf Y een overeenkomst aangaat met deze derde voor het verrichten van meerwerk.
2. Gebruikmaken van kennis opgedaan bij de vennootschap
De tweede situatie is dat de bestuurder een kans heeft ontdekt of activiteit heeft kunnen ontplooien door daarbij gebruik te maken van kennis die de bestuurder heeft opgedaan bij die vennootschap. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn als de bestuurder door het uitoefenen van zijn taken als bestuurder van bouwbedrijf X te weten is gekomen dat een derde plannen heeft voor nieuwbouw. Vervolgens benadert hij die derde in naam van bouwbedrijf Y. Naar aanleiding van dit contact geeft die derde aan bouwbedrijf Y opdracht voor die nieuwbouw. Een ander voorbeeld is dat de bestuurder met bouwbedrijf Y een project uitvoert, waarbij hij gebruik maakt van een bouwmethode die is ontwikkeld door bouwbedrijf X.
Een bestuurder die een zakelijke kans voor zichzelf wil benutten, zal de aandeelhouders, de overige bestuurders en/of de commissarissen daarover moeten informeren. Mocht dan blijken dat de vennootschap die kans niet zelf wil oppakken, dan staat het de bestuurder vrij om zelf met die kans aan de slag te gaan.
Heeft u vragen of als bestuurder of aandeelhouder van een vennootschap het vermoeden dat een (mede)bestuurder de vennootschap een zakelijke kans heeft ontnomen? Dan adviseren wij u graag. Wellicht kan die (mede)bestuurder aansprakelijk worden gesteld. Ook voor andere vragen over corporate opportunity kunt u contact met ons opnemen. We helpen u graag verder.
Lindy Burgman
ljburgman@benthemgratama.nl
(038) 428 00 77