Merkproducten zijn niet in alle landen gelijk geprijsd. Vaak liggen de prijzen in de Verenigde Staten en in Azië lager dan in Nederland. Maar ook binnen Europa kunnen de prijzen van gelijke producten behoorlijk variëren. Voor handelaren kan het daarom zeer goed lonen om merkproducten vanuit het buitenland voor een zachte prijs te importeren en vervolgens voor een hogere prijs – maar lager dan de reguliere – op de Nederlandse markt te brengen. Deze parallelimport vindt op grote schaal plaats en niet zonder reden: er is goed geld mee te verdienen. Er gaan miljarden in om.
Maar in hoeverre is deze handelwijze toegestaan? Waar moet een handelaar op letten? En mag een handelaar voor die geïmporteerde producten reclame maken? Het heeft alles te maken met het merkenrecht en met het vrije verkeer van goederen binnen Europa.
Een merkhouder, bijvoorbeeld een fabrikant van merkkleding, heeft het recht om als enige – dus met uitsluiting van anderen – zijn merk te exploiteren en zijn kleding dus voor het eerst op de Europese markt (de Europese Economische Ruimte) te brengen. De merkhouder kan anderen verbieden om zijn producten in Europa op de markt te brengen, zelfs als de betreffende kledingstukken door de merkhouder al wel op bijvoorbeeld de Amerikaanse markt zijn gebracht.
De merkhouder kan zich in beginsel niet meer op zijn sterke merkrecht beroepen, zodra de kledingstukken door hem of met zijn toestemming in Europa op de markt zijn gebracht. Zijn merkrecht is dan uitgeput. De goederen zijn dan – uitzonderingen daargelaten – vrij verhandelbaar. Dit is een belangrijk gevolg van het vrije verkeer van goederen binnen Europa, één van de pijlers van de interne Europese markt. Interne handel wordt op deze wijze gestimuleerd en zou in feite er (ooit) toe moeten leiden dat prijsverschillen zo veel mogelijk verdwijnen en de markt zo transparant mogelijk wordt.
Voor een handelaar die wil profiteren van prijsverschillen voor merkkleding is het dus van belang te weten waar de betreffende producten (voor het eerst) op de markt zijn gebracht. En of dat door of met toestemming van de merkhouder heeft plaatsgevonden of niet.
Importeert de handelaar goedkoop vanuit de Verenigde Staten om de kledingstukken vervolgens zonder toestemming van de merkhouder op de Nederlandse markt te brengen, dan kan de merkhouder met succes optreden tegen de handelaar. Deze parallelimport is niet toegestaan. De goederen zijn immers niet door of met toestemming van de merkhouder op de Europese markt gebracht. Door merkhouders wordt hier vaak hard tegen opgetreden.
Importeert de handelaar de kledingstukken vanuit een andere Europese lidstaat, bijvoorbeeld Griekenland, waar de producten met toestemming van de merkhouder voor het eerst op de markt zijn gebracht, dan kan de merkhouder in beginsel niet meer succesvol optreden tegen de handelaar wanneer deze laatste de producten vervolgens (zonder toestemming van de merkhouder) op de Nederlandse markt aanbiedt. Het merkrecht is uitgeput.
Omdat de betreffende merkgoederen soms via diverse tussenschakels bij de handelaar terecht komen, is het niet altijd eenvoudig te controleren of de betreffende goederen oorspronkelijk door of met toestemming van de merkhouder voor het eerst op de Europese markt zijn gebracht. Wil de handelaar er 100% zeker van zijn dat hij rechtmatig handelt, dan zou de handelaar in feite de herkomst van de goederen moeten controleren tot aan de bron.
Heeft de handelaar de goederen niet via de verboden parallelimport verkregen, maar ‘gewoon’ vanuit een Europese lidstaat geïmporteerd nadat het merkrecht van de merkhouder was uitgeput, dan mag de handelaar het merk van de goederen in beginsel gebruiken in reclame. Hij mag in een advertentie zetten dat hij goederen van een bepaald merk verkoopt, ook al is hij geen officiële dealer. Uiteraard zijn de mogelijkheden hier niet onbegrensd en dient de handelaar wel rekening te houden met de belangen van de merkhouder. Er moet bijvoorbeeld voorkomen worden dat het prestigieuze imago van een merk wordt aangetast. Ook mag de handelaar niet suggereren dat er een (commerciële) band bestaat met de merkhouder. Doen alsof hij een officiële dealer is, is uit den boze.
Het voorgaande geeft een indruk van parallelimport, merkenrecht en uitputting daarvan in vogelvlucht. Er kunnen diverse uitzonderingen van toepassing zijn. Ook zijn de regels over verdeling van de bewijslast in geval van een gerechtelijke procedure belangrijk om de positie van de handelaar te kunnen bepalen.
Heeft u vragen over intellectuele eigendomsrechten, zoals het merkenrecht? Neem dan eens contact op.
Auteur: mr. R.J. (Remco) Joustra
E: info@benthemgratama.nl