Op verzoek van Minister Dijsselbloem is een commissie van deskundigen samengesteld met als doel het opstellen van een uniform herstelkader dat voorschrijft hoe herbeoordelingen van rentederivaten moet plaatsvinden en welke herstelacties banken moeten uitvoeren om (toekomstige) schade te compenseren. Aanleiding voor het instellen van de zgn. Derivatencommissie was de constatering van de AFM dat banken in het verleden in veel gevallen de wettelijke eisen bij advisering over derivaten aan niet-professionele partijen onvoldoende hebben nageleefd. Ook de herbeoordeling die door de banken is uitgevoerd, bevatten onjuistheden en onvolledigheden.
De Derivatencommissie heeft op 5 juli 2016 een zgn. ‘Herstelkader’ uitgebracht. Dit document geeft de kaders weer voor de uitvoering van herbeoordeling en herstelacties van rentederivaten.
De hoop is dat met het herstelkader een definitief einde kan worden gemaakt aan een groot deel van de lopende discussies met betrekking tot rentederivaten. De meeste banken hebben inmiddels laten weten zich te confirmeren aan het herstelkader.
Uitgangspunten
Hieronder zullen op hoofdlijnen de uitgangspunten van het herstelkader worden besproken. Het volledige document bevat 51 pagina’s en is te vinden op www.derivatencommissie.nl/publicaties
Toepassingsgebied herstelkader
Er moet aan een aantal vereisten worden voldaan, voordat het herstelkader van toepassing is. Deze vereisten luiden als volgt:
Het moet gaan om rentederivaten die tussen 1 april 2011 en 1 april 2014 ‘actief’ waren. Klanten die in deze periode een lopend rentederivaat hadden, worden actief door hun bank benaderd. Klanten met een rentederivaat die na 1 januari 2005 is afgesloten, met een initiële einddatum na 1 april 2011, maar die voor 1 april 2011 is geëindigd, kunnen zich op eigen initiatief bij hun bank melden.
Het herstelkader is alleen van toepassing op ‘niet-professionele klanten’. Natuurlijke personen worden altijd als niet-professioneel aangemerkt, ook als zij handelen in de uitoefening van een beroep of bedrijf. In de meeste gevallen zal aan dit criterium worden voldaan.
Voor de toepassing van het herstelkader moet worden vastgesteld of de klant niet-deskundig is. Het is aan de bank om aan te tonen dat de klant wel deskundig was ten tijde van het afsluiten van het rentederivaat. De verwachting is dat de meeste klanten als niet-deskundig moeten worden aangemerkt.
Als aan de hiervoor genoemde vereisten is voldaan, is het herstelkader van toepassing. Vervolgens dienen er vier stappen te worden doorlopen:
De eerste stap is alleen van toepassing op zgn. ‘gestructureerde rentederivaten’. Dat zijn complexe financiële producten met exotische namen zoals ‘rentecaps met een knock-in floor’, ‘semi super collar’ of ‘cancellable swaps’. De Derivatencommissie heeft als uitgangspunt genomen dat deze gestructureerde rentederivaten in de meeste gevallen niet deugdelijk zijn voor de klant. In verband met stap 1 moeten de gestructureerde rentederivaten worden aangepast naar een meer ‘simpel’ rentederivaat. Aanpassing van een gestructureerd rentederivaat kan leiden tot een vergoeding aan de klant.
Stap 2 heeft betrekking op technisch herstel van rentederivaten, bijvoorbeeld als de looptijd of de omvang van het rentederivaat niet overeenkomt met de looptijd of de omvang van de onderliggende financiering. Ook heeft stap 2 betrekking op herstel van voortijdige beëindiging van rentederivaten en in verband daarmee aan de bank betaalde beëindigingsvergoedingen.
De derde stap voorziet in een coulanceregeling voor de klanten. Het betreft een generieke coulanceregeling, waarbij dus in grote mate wordt geabstraheerd van de individuele situatie van de klant. Kort samengevat komt het er op neer dat klanten een vergoeding ontvangen van 20% van de netto kastroom en marktwaarde. Onder netto kastroom wordt verstaan de netto ontvangsten en uitbetalingen uit hoofde van het rentederivaat, waaronder ook de ontvangsten of betalingen van de marktwaarde van het rentederivaat bij voortijdige afwikkeling. De coulanceregeling is niet van toepassing op situaties waarbij de bank bij kredietverlening als voorwaarde heeft gesteld dat de rentelasten geheel of gedeeltelijk moeten worden afgedekt.
De laatste stap heeft betrekking op herstel van in rekening gebrachte renteopslagen. Uitgangspunt is dat klanten grotendeels worden gecompenseerd.
Kan ik ook deelnemen aan het herstelkader als mijn klacht al is afgewikkeld?
In de afgelopen periode zijn er al diverse klachten afgewikkeld, bijvoorbeeld door het sluiten van een vaststellingsovereenkomst of door middel van een uitspraak n.a.v. een juridische procedure. Dergelijke afspraken of uitspraken blijven ongemoeid, maar de betreffende klanten kunnen wel deelnemen aan het herstelkader. Indien dat leidt tot een hogere financiële vergoeding, heeft de klant aanspraak op het meerdere.
Juridische bijstand
Tot slot is er nog een regeling opgenomen voor vergoeding van de daadwerkelijk gemaakte kosten van juridische bijstand.
De regeling is uitgebreid en bevat bovendien diverse uitzonderingen en afwijkingen. Of het herstelkader op u van toepassing is, zal afhankelijk zijn van uw persoonlijke situatie.
Vragen over dit onderwerp?
Hebt u vragen over het herstelkader of wilt u weten of u mogelijk in aanmerking komt voor een vergoeding, neem dan gerust contact met ons op.
U gebruikt een verouderde browser van Internet Explorer die niet meer wordt
ondersteund. Voor optimale prestaties raden wij u aan om een nieuwere browser te
downloaden. Hiervoor verwijzen wij u door naar:
