In de wet staat dat ‘het ouderlijk gezag de plicht en het recht van de ouder omvat zijn minderjarig kind te verzorgen en op te voeden’ (art. 1:247 lid 1 BW). En dat:
Onder verzorging en opvoeding mede worden verstaan de zorg en de verantwoordelijkheid voor het geestelijk en lichamelijk welzijn en de veiligheid van het kind alsmede het bevorderen van de ontwikkeling van zijn persoonlijkheid. In de verzorging en opvoeding van het kind passen de ouders geen geestelijk of lichamelijk geweld of enige andere vernederende behandeling toe. (art. 1:247 lid 2 BW)
En ook dat ‘het ouderlijk gezag mede omvat de verplichting van de ouder om de ontwikkeling van de banden van zijn kind met de andere ouder te bevorderen’ (art. 1:247 lid 3 BW).
In principe vallen alle beslissingen die over een kind moeten worden genomen, onder het ouderlijk gezag.
Ouderlijk gezag wordt vaak verward met voogdij. Ouderlijk gezag wordt door de beide ouders of één van beide ouders uitgeoefend. Van voogdij kan sprake zijn als de zeggenschap ligt bij een ander dan de ouders. Na een echtscheiding of verbreking van de samenleving blijft het ouderlijk gezag in stand zoals dat tijdens de relatie was geregeld.
Wordt een kind binnen een huwelijk of een geregistreerd partnerschap geboren, dan wordt het ouderlijk gezag in de regel automatisch bij de beide ouders neergelegd. Deze ouders hoeven geen actie te ondernemen om met het gezag over een kind belast te worden. Voor samenwoners geldt dat niet. Na de geboorte van het kind ligt het ouderlijk gezag van rechtswege (dat wil zeggen automatisch) bij de moeder. Als de beide ouders het juridisch zeggenschap over hun kind willen regelen dan kunnen zij dit eenvoudig vastleggen. Dat kan uiteraard ook nog na het verbreken van de relatie.
Beide ouders loggen met hun DigiD in op de website van de rechtspraak. Je hebt het Burgerservicenummer (BSN) van jullie kind nodig bij het invullen van het formulier. Na het invullen van het formulier wordt de aanvraag verwerkt. Je ontvangt binnen twee weken per post een uittreksel uit het Gezagsregister inzake de aanvraag tot gezamenlijk gezag op het adres waar het kind staat ingeschreven. Indien de ouders geen overeenstemming hebben over het aanvragen van gezag, kan de ouder zonder gezag de rechter verzoeken hem of haar ook met het gezag te belasten.
De bevoegdheid om te beslissen bij gezamenlijk ouderlijk gezag kan na een scheiding soms voor problemen zorgen. Wat nu als één van beide ouderswil verhuizen naar een ander deel van Nederland of zelfs naar het buitenland? Wat nu als één van beide ouders wil beginnen met medicatie voor het kind, maar de andere ouder hier stellig tegen is? Of wat moet je doen als ouders van mening verschillen over een schoolkeuze?
Kirsty en Mijke zullen eerst proberen het gesprek tussen de ouders op gang te brengen. Vaak zijn de belangen niet zo tegengesteld als gedacht en wordt de soep niet zo heet gegeten. Is dat wel het geval, dan is hiervoor binnen het familierecht een speciale procedure. In deze procedure kun je de rechter vragen om uitspraak te doen in een gezagsgeschil. Binnen 6 weken na het indienen van het verzoekschrift vindt er een mondelinge behandeling bij de rechtbank plaats. De rechter zal proberen om toch tot een gezamenlijke afspraak tussen de beide ouders te komen. Lukt dat niet, dan hakt hij de knoop door.