In het erfrecht liggen er diverse wetsvoorstellen waardoor de positie van erfgenamen wordt verbeterd. Deze voorstellen hebben betrekking op de situatie waarbij na zuivere aanvaarding, de erfgenaam wordt geconfronteerd met een onverwachte schuld. Verder wordt in een wetsvoorstel de negatieve nalatenschap behandeld. Tot slot worden gedragingen die kunnen leiden tot zuivere aanvaarding concreet omschreven.
Sinds 2013 ligt een wetsvoorstel waarin een voorziening wordt getroffen voor het geval een erfgenaam die een nalatenschap zuiver heeft aanvaard, wordt geconfronteerd met een onverwachte schuld. Begin juni 2015 is dit voorstel bij de Tweede Kamer ingediend. Tijd om deze wijzigingen op een rij te zetten.
Zuivere aanvaarding betekent dat de erfgenaam volledig in de voetsporen van de erflater treedt. Ook voor de schulden wordt de erfgenaam in privé aansprakelijk. Als het wetsvoorstel daadwerkelijk kracht van wet krijgt, wordt de zuiver aanvaarde erfgenaam beschermd. Van die bescherming is nu geen sprake. Het moet dan gaan om:
Van een erfgenaam wordt met andere woorden verwacht dat hij heeft onderzocht waaruit de nalatenschap bestaat. Op grond van de wet rust op hem de verplichting de nalatenschap af te wikkelen. Onderdeel van de afwikkeling is het betalen van alle schulden. Om deze te kunnen betalen, zal hij moeten weten welke schulden er zijn. Hij zal hiertoe ten minste de administratie van de erflater moeten hebben geraadpleegd. Van schulden die doorgaans uit de administratie van de erflater blijken, zoals hypotheek-schulden, debetsaldi van rekeningen-courant, onbetaalde facturen en belastingschulden, wordt in beginsel aangenomen dat een erfgenaam deze kende dan wel behoorde te kennen. De meeste schulden van de erflater zullen dus niet als een onverwachte schuld kunnen worden aangemerkt.
Als een nalatenschap ontoereikend is voor voldoening van de schulden, ontstaat er voor de erfgenaam die zuiver heeft aanvaard een probleem. In het wetsvoorstel kan die erfgenaam door de kantonrechter worden gemachtigd om de nalatenschap alsnog beneficiair te aanvaarden indien hij binnen drie maanden na ontdekking van de schuld een verzoek hiertoe doet. Is de nalatenschap echter inmiddels vereffend of verdeeld, dan kan de erfgenaam door de kantonrechter worden ontheven om de schuld te voldoen voor zover de schuld niet uit zijn erfrechtelijke verkrijging kan worden voldaan.
“Er is geen sprake van een onverwachte schuld als de erfgenaam ten tijde van de zuivere aanvaarding op de hoogte was van de schuld maar heeft gedwaald over de omvang ervan tenzij hij door de schuldeiser verkeerd was geïnformeerd.”
Van een erfgenaam mag worden verwacht dat hij heeft onderzocht waaruit de nalatenschap bestaat. Dit geldt ook ten aanzien van activa van de nalatenschap. Bij de waardering ervan moet voorzichtigheid worden betracht. Er geldt evenmin een bescherming ten aanzien van activa die als gevolg van een tweetrapsmaking (waarbij in een testament twee achtereenvolgende erfgenamen aangewezen worden) uit de nalatenschap van de bezwaarde verdwijnen. De kosten van vereffening, executele en boedelafwikkeling zijn geen onverwachte schulden.
Een ander onderdeel van het wetsvoorstel betreft de gedragingen die leiden tot zuivere aanvaarding. Zie daarover ook mijn eerder verschenen artikel: Aanvaarding van een nalatenschap | Hoe zit het met beneficiair en zuiver aanvaarden? En verwerpen?
Een erfgenaam gedraagt zich alleen nog maar als een zuiver aanvaard hebbende erfgenaam als hij goederen van de nalatenschap:
Een erfgenaam die familiefoto’s weghaalt uit het huis van de erflater leidt niet tot zuivere aanvaarding omdat deze geen waarde hebben voor de schuldeisers. Bij ontruiming van de woning van de erflater kan zuivere aanvaarding worden vermeden door de goederen beschikbaar te houden voor de schuldeisers. Goederen zonder waarde mogen worden meegegeven aan bijvoorbeeld de kringloop. Een erfgenaam die uit eigen middelen een rekening van de erflater betaalt of in rechte een schuld betwist, zal dan evenmin zuiver aanvaarden. Van een erfgenaam die kostbaarheden van de erflater veiligstelt door deze tijdelijk in zijn kluis op te bergen, mag wel worden verwacht dat hij inzichtelijk kan maken welke zaken het betreft bijvoorbeeld door dit te doen in aanwezigheid van een derde en door het bijhouden van een lijst van zaken die hij in zijn kluis heeft opgeborgen.
Vanzelfsprekend kunt u voor al uw vragen over het erfrecht, maar ook over andere onderwerpen, contact opnemen met een van onze erfrechtspecialisten. Wij helpen u graag verder.
Aanvaarding van een nalatenschap | Hoe zit het met beneficiair en zuiver aanvaarden? En verwerpen?